Afgelopen weekend was ik bij het JRT in Spijkenisse. Het Jeugd Ranglijst Toernooi, waarbij de naam van het toernooi het belang van ‘resultaat moeten leveren’ goed weergeeft.

Jonge tennissers voelen de druk van het puntensysteem. Het zorgt ervoor dat er op alle banen strijd geleverd wordt. Soms in stilte, hier en daar met wat gekreun en met mooie kreten als

“Wat doe ik hier?”, “Waarom nu?”, “Waarom ik?”, “Neeeeeee.”

Toeschouwer aan de kant

Ik zat samen met trainers en ouders te vernikkelen aan de kant, want het was koud en regenachtig. Toch had ik een prachtige dag, omdat het spannende partijen waren.

Tennis werkt als een wipwap. Waarbij eerst speler A de meeste punten maakt en er lekker ingaat. Dan drinken de spelers wat tijdens de wissel en ineens kan alles anders zijn. Speler B scoort de punten en speler A frustreert zich, want hij was zo goed begonnen. Dan denkt speler A: “Het zal mij toch niet gebeuren” en hij knokt zich weer terug. Wanneer spelers even sterk zijn zou je verwachten dat de wipwap in evenwicht blijft, doordat beide spelers punten maken. Vaak zorgt ‘het mentale aspect’ voor het plotsklaps omslaan in wie de sterkste is.

Evaluatie na iedere slag

Tennis geeft tijdens de wedstrijd veel ruimte tot nadenken. Ter vergelijking als zwemster Ranomi Kromowidjojo het water in duikt voor een vijftig meter vrije slag, dan dan heeft zij bij het aantikken van de overkant 1 moment waarbij zij voor zichzelf nagaat: “Dit was goed of dit was minder.” Tennissers doen deze evaluatie continu. Zeker als het minder gaat, zijn zij zich na elke bal bewust van het niveau van de slag. Hierdoor ligt paniek of frustratie op de loer.

Zo hoorde ik een speler die z’n trainer vroeg: “Wat moet ik doen?” Waarop het logische antwoord van zijn trainer was: “Door het midden.”

Emotionele brein (GAS) en rationele brein (REM)

Het rationele brein waarbij je planmatig handelt lijkt bij deze speler even uitgeschakeld. Dit is het brein waarbij je logisch redeneert als: “Zijn backhand is zwak, dus ik sla vaker op zijn backhand.” Doordat het emotionele brein overheerst zie je dat er minder beheersing is in de slagen. De bal ’gewoon’ binnen de lijnen slaan wordt dan heel moeilijk.

Andersom zag ik ook. Een rationeel brein op volle toeren, waarbij een speler zoveel nadacht, dat dit alle energie uit haar lijf trok en zij stil leek te vallen. Waarbij zij in de eerste set er vol voor leek te gaan en in de tweede set het volledig uit handen gaf.

Mentale tip:

Wanneer je merkt dat paniek of frustratie toeslaat is er in principe weinig aan de hand. Immers met tennis is de wedstrijd pas klaar na de allerlaatste bal.

  • Zorg dat je weet hoe jij je rust weer terug krijgt. Dit kan door ademhaling, maar ook door als een schaker kort na te gaan, HOE je het volgend punt wil maken;
  • Als je in te veel in de ‘denk-modus’ zit, kun jij jezelf weer aanzetten door: op je benen te slaan, te bewegen en activerende zelfspraak, zoals: “Beweeg, actie, knallen.”
Misschien wordt het voor ons als toeschouwer, dan wel heel saai om tennis te kijken, maar voor jezelf een stuk relaxter.

Het Boek GAS en REM in de sport

In het boek GAS en REM in de sport. Mentaal sterk coachen lees je ervaringen en tips van topsporters, talenten, coaches, scheidsrechters en ouders.