15 juli 2018 | Hippische Sport
Hippische sport is mentaal een mooie sport. Zowel ruiter als paard moeten optimale spanning hebben voor een goed resultaat. Die samenwerking is uniek en ingewikkeld, omdat ze beiden een eigen karakter hebben.
RUST
Een ‘heet’ paard (dit is een paardenterm. Ik noem het te veel GAS) kan voor onrust zorgen. Zet daar een felle ruiter op en je hebt gegarandeerd vuurwerk.
Rust wordt snel vertaald naar ‘uitrusten’ zoals je dit in het dagelijks leven doet. Dat is zeker niet de rust die ik bedoel. Rust daarmee bedoel ik: Je houdt controle over je eigen spanningsniveau. Wanneer je rijdt is jouw hartslag, spierspanning en ademhaling en die van je paard op het ideale niveau.
Als je paard schrikt door een paraplu, een geluid, een rond vliegend zakje of door hoe jij doet als ruiter, dan gaat de hartslag, spierspanning en ademhaling van je paard omhoog. Jij merkt dit en bij jou gebeurt hetzelfde.
CHIO 2018
OPTIMALE SPANNING
Zorg dat je paard went aan spannende situaties. Je kunt van alles verzinnen. Laat iemand ineens iemand langs lopen. Zwaai met een paraplu. Jij houdt je rust en laat zien, dat je alle vertrouwen in hebt dat het goed gaat. Dit doe je door:
- Rustig te blijven te ademen en zacht te spreken;
- Oefen met rustig doorademen terwijl je rijdt.
Bij een wedstrijd kom je in de optimale spanning door:
- Doe een ademhalingsoefening voor je proef;
- Nog 1 keer een diepere ademhaling net voor aanvang.
CONCENTRATIE
Voor zowel de spring- als de dressuurruiters is het van belang, dat je als ruiter AAN staat op het moment dat je begint. Jouw aandacht is dan volledig gericht op datgene wat je wilt gaan doen (jouw TAAK). Ga voor jezelf na waar je blik dan op gericht is en wat is de laatste instructie die je jouwzelf en je paard geeft.
Wanneer je let op direct in het juiste ritme starten, dan helpt dit jouw dit gedurende je hele proef. Je kunt ook de lijn nagaan die je wilt rijden.
Afleidingen liggen op de loer:
- Van buitenaf: lawaai, mensen die langs de kant staan, ouders, andere goede ruiters, een “belangrijke” coach;
- Van binnenuit: gedachten en gevoelens “Als het maar goed gaat, het moet foutloos.”
Zodra je merkt dat je afgeleid wordt, schakel je weer terug naar je taak.
GEDACHTEN
Veel talentvolle ruiters leggen de lat heel hoog. Ze willen geen fouten maken. Het ‘perfect’ willen doen helpt je, want daardoor verbeter je details. Het verstoord je plezier in rijden, wanneer je nooit tevreden bent met het resultaat.
“Je kunt leren jouw gedachten te sturen.”
Wat je denkt dat gaat vanzelf, maar je kunt wel de richting bepalen. Kies voordat je gaat rijden een positieve en taakgerichte gedachte. Dit helpt om de verfijnde instructie richting je paard je eigen te maken. Je kunt dit oefenen tijdens je training.
- Om in een rechte lijn rechtdoor te rijden, kijk je naar 1 punt waar je naar toe rijdt;
- Voel bewust hoe je zit op je paard / let op de bewegingen van je beenspieren.
Voor een optimale samenwerking tussen jouw en je paard.
22 juni 2018 | Hippische Sport
Mijn tweede dag op het CHIO. Gisteren was ik uitgenodigd door Rotterdam Topsport. Vandaag ben ik op stap met de talenten van het TTC Hippische Sport.
We krijgen bij de dressuur oortjes in en commentaar van dressuurcoach en voormalig topruiter Barbara Koot.
Hartslag van ruiter en paard
Ik val met mijn neus in de boter, want we starten met een mentale training voor ruiter en paard. Van zowel ruiter als paard wordt de hartslag getoond. De druk wordt opgevoerd, door het paard spannende situaties te laten ervaren, zoals bijvoorbeeld met paraplu’s zwaaien. Wanneer ze langs de paraplu’s lopen, zie je dat de hartslag van paard en ruiter versneld.
Dat voel je als ruiter en dat merk je aan de reacties van je paard. Het is maar net hoe je hiermee omgaat.
Rust
Ben je in staat de hartslag van jou en je paard omlaag te halen, zodat het gevoel van spanning vermindert. Dit doe je bijvoorbeeld rustig te blijven ademen (dit kun je trainen). Daarnaast moet je jouw paard het gevoel geven dat je zelf comfortabel bent met de situatie.
Je paard doet dan een positieve ervaring op en weet de volgende keer als zo’n situatie komt ‘het is in orde’. Je houdt controle.
Speel met spanning
Als je kunt spelen met spanning heb je daar bij je proef veel profijt van. Je weet dan hoe je jouw paard scherp krijgt. Je ziet het terug in jouw eigen houding. Zit je rechtop, hoe zijn je schouders, je core en je benen, zien die er ontspannen uit? Maar ook hoe groot of klein zijn de hulpen (instructies) die je aan je paard geeft.
Wanneer je als ruiter ‘te gespannen’ bent, merkt je paard dit en zal hij onrustig reageren. Het cirkeltje is rond wanneer jij daar weer stress van krijgt.
Wanneer je rust en vertrouwen uitstraalt houd jij zelf de controle.
Als je samen met je paard het punt van rust weet te vinden, krijg je makkelijker: ritme, regelmaat, vloeiende overgangen, losheid en het correcte aantal stappen. “Daar wordt de jury blij van,” aldus Barbera in mijn oor.
15 april 2018 | Hippische Sport, temp
De 14-jarige Tiffany springruiter is als eerste van haar manege geselecteerd voor het Talent Training Center Zuid Holland, waar jonge talentvolle ruiters worden klaargestoomd voor de topsport.
Tiffany komt in een voor haar volkomen nieuwe omgeving. Zo krijgt ze voor het eerst van haar leven mentale training van een sportpsycholoog (Daniëlle).
Tiffany moet nog meer knokken, dan alle anderen. In het systeem van resultaat en verwachting, binnen een omgeving die totaal anders is dan zij gewend is.
Topsportomgeving
Tiffany woont bij haar opa. De film begint lekker Rotterdams waarbij Tiffany opa uitkaffert voor mongool, omdat hij haar rust verstoord. Hij had ‘s nachts naar boksen zitten kijken en het geluid had haar wakker gehouden. Een prachtig plaatje van opa die vol liefde voor zijn kleindochter zorgt, maar niet altijd aan de topsport-voorwaarden voldoet.
Topsporthouding
Tiffany is voor het eerst geselecteerd bij het Talenten Training Centrum waarbij zij in een voor haar totaal nieuwe omgeving beland. Ik ben daar sportpsycholoog.
In de film geef ik Tiffany en haar teamgenoten mentale training. Ook ik had mijn oordeel toen ik Tiffany voor het eerst zag. “Wat zit ze er passief bij, heeft ze wel in huis wat een topsporter nodig heeft?” Door de film werd mij duidelijk, hoe zij nog meer moet knokken dan alle anderen. In het systeem van resultaat en verwachting die deelname aan zo’n talententeam vereisen. Dat is meer dan foutloos springen alleen.
Juist de randvoorwaarden: op tijd komen, aan afspraken houden, gezond eten, materialen in orde, daar staat Tiffany, nog voordat ze gaat rijden al met 1-0 achter.
De clubtrainer als veilige haven
Stap voor stap zie je Tiffany vooruit gegaan. Tegenslag gewend, toont ze zich weerbaar en gaat door. Waarbij ze altijd terug kan vallen in de veilige haven van haar clubtrainer. Van hem leren we, hoe belangrijk het is om de taal van je sporter te spreken, zodat je elkaar begrijpt. Daar wordt een sporter beter van.
Spreek de taal van je sporter, daar wordt je sporter beter van.
Fragmenten uit de film
-
-
Rotterdam Sportfilmfestival
-
-
-
-
Rotterdam Sportfilmfestival
-
-
Aftiteling Tiffany’s Droom
-
-
Tiffany en Wendolien met Barbara en Frits Barend
Tiffany’s Droom: Winnaar van de SportFilm Award op het Rotterdams Sportfilmfestival wordt binnenkort vertoond op het SportFilmFestival in Milaan. De film is gemaakt door Wendolien Voogd.
28 maart 2018 | Hippische Sport
Tiffany’s Droom is een coming-of-age film over een jonge springruiter op weg naar een carrière in de topsport. Leuk om erin te zitten.
De film gaat in première op het Rotterdam Sportfilmfestival en is genomineerd voor de Sportfilm Award 2018.
Voor meer informatie zie sportfilmfestivalrotterdam.nl.
Hier zie je een kort stukje uit de film, waarin Tiffany voor het eerst van haar leven mentale training krijgt samen met haar TTC collega springruiters.
Talenten Training Centrum Hippische Sport
Zes jaar ben ik werkzaam als sportpsycholoog bij het Talenten Training Centrum Hippische Sport. Ik begeleid zowel spring- als dressuurruiters. Ik geef individuele training en in de film zie je mij in actie tijdens een groepstraining.
Tiffany zie ik in dit fragment voor het eerst. Je ziet dat ze het nog spannend vindt.
Dromen is mooi. Ik maak voor de ruiters inzichtelijk hoe zij stap voor stap droomdoelen waar maken.
4 januari 2018 | Hippische Sport
Voor Horses Magazine schreef ik de column: ‘De kunst van het wachten’. Dit gaat erover hoe je als spring- of dressuurruiter je mentaal gereed maakt, net voordat je aan de beurt bent.
Wachten……. Wedstrijden kenmerken zich over het algemeen in lang wachten tot je aan de beurt bent. Het is maar een korte piek waarin je laat zien wat je kunt, en daarna weer wachten……
Laad jezelf mentaal op
Rustmomenten geven ruimte om te denken. Denken over wat er gaat komen en hoe het ging, kan heel nuttig zijn, maar ook heel verstorend. Zeker wanneer zorgelijke gedachten de overhand krijgen, waardoor twijfel ontstaat over de prestatie die je wilt leveren (“Als het maar goed gaat….”). Als wedstrijdruiter moet je weten hoe je de pauzes zinvol besteedt, zodat je jezelf mentaal oplaadt, in plaats van afbreekt. Ik wil je meenemen in deze mentale voorbereiding door een uitleg over de hersenen van de ruiter.
Emotioneel brein
Je hebt een emotioneel brein. Ik noem dit je GAS. Dit brein zorgt ervoor, dat je zin hebt in de wedstrijd en je een beetje opgewonden voelt. Voelen is als ruiter heel belangrijk, want dit zorgt dat je connectie maakt met je paard. Dat is nodig om goed te presteren.
Rationeel brein
Je hebt ook een rationeel brein, je REM. Dit stuk van je hersenen zorgt voor het onderdrukken van ongewenste gevoelens en gedragingen. Het helpt je met bewuste aandacht voor datgene wat je doet. Het zorgt voor logisch denken. Wanneer je bijvoorbeeld als dressuurruiter je hele proef stap voor stap in je hoofd doorneemt, gebruik je jouw rationele brein.
Wanneer je als ruiter ‘te gevoelig’ bent, verstoort dat de rust die je nodig hebt. Die overgevoeligheid ontstaat door ervaringen die je als ruiter eerder opgedaan hebt en die emoties oproepen. De geur in de stal, geluiden of het zien van een tegenstander kan al voor een bepaald gevoel zorgen. Wanneer je eerder een flinke misser maakte of je paard weigerde bij een balk, dan kan het zijn, dat bij een wachtmoment voor een wedstrijd je onbewuste angstsysteem in werking wordt gesteld. Dit geeft je een onprettig onderbuik gevoel, waarbij je je eigenlijk vooral zorgen maakt of het wel goed gaat komen met die wedstrijd.
Twijfelen of piekeren
Tijdens het wachten tot je aan de beurt bent heb je tijd om na te denken. Te veel nadenken is een interne afleider, waarbij je vooral jezelf steeds nerveuzer maakt. Er kan veel misgaan tijdens een wedstrijd. Zeker omdat je prestatieniveau niet alleen van jezelf afhangt, maar ook van je paard. Alleen het helpt je niet, om hier mee bezig te zijn. Hoe drukker jij je maakt, des te groter maak je juist de kans, dat datgene waar jij je zorgen over maakt ook gebeurt.
Remmen
Je moet daarom weten hoe je ‘remt’ bij ‘te veel emotie’. Heel simpel doe je dit door het tellen van de vlechtjes van je paard. Ook de verzorging van je paard kan rustgevend werken. Je kunt ook mentale vaardigheden inzetten, zoals een ademhalingsoefening, waarbij je door je neus inademt en rustig door je neus of mond uitademt. Daarbij doorloop je in gedachten je strategische plan, waarbij je er één aandachtspunt uitlicht, zoals: “Ik let op mijn timing.”
Gassen
Je moet ‘gas geven’, wanneer je te veel nadenkt. Zoek collega’s op waar je energie van krijgt, die je aan het lachen maken en die je met hun praatjes wat losser maken. Powervolle zelfspraak helpt, zoals: “Het is onze dag. Mijn paard en ik gaan wat moois laten zien.” Bewegen, even jezelf in het gezicht slaan, zorgt dat je gretig wordt om te presteren. Bekijk tijdens het wachten de situatie ‘oordeelvrij’. Dat wil zeggen dat je neutraal naar de tegenstanders en jezelf kijkt, waarbij je resultaat en ranking loslaat. Zorg dat jij en je paard klaar zijn om te presteren.
Wanneer je ‘de kunst van het wachten’ beheerst, heb je al een voorsprong voordat de wedstrijd begonnen is.
Column in Horses Magazine
11 juli 2017 | Hippische Sport
De spring- en dressuurruiters van het Talent Training Center Zuid Holland leren mentale vaardigheden die zij kunnen toepassen voor, tijdens en na de wedstrijd.
De ruiters vertellen hun eigen ervaringen. Ze oefenen met ademhalen en concentratie.
Een gespannen ruiter zorgt voor een gespannen paard.
Gespannen ruiter, gespannen paard
De ruiters vertellen waardoor zij afgeleid kunnen worden tijdens de wedstrijd. Vaak is het dat het paard van iets schrikt, maar ook als de ruiter zelf gespannen is reageert het paard. Dit lijkt een ‘kip-ei’ verhaal.
Is de ruiter gespannen door het paard of het paard door de ruiter.
Mijn vermoeden is het laatste. Waarschijnlijk knijpen ze meer met hun benen en geven ze de signalen net anders. Daarom leren de ruiters hoe zij zelf rustig blijven.
Door ademhaling en spierontspanning. Waarbij hun aandacht gaat naar met gevoel rijden, zodat ritme en de timing klopt. Dit geeft je paard de zekerheid dat hij weet wat hij moet doen.
Jij en je paard een sterk team.
