Stalen zenuwen bij de Formule 1 onder de wintersporten. WK bobsleeën in St Moritz

Stalen zenuwen bij de Formule 1 onder de wintersporten. WK bobsleeën in St Moritz

Angst in de bobslee

Hoewel de volgende Olympische Spelen pas over drie jaar zijn, staan die uit 2010 nog voor velen in het geheugen gegrift. Op deze Winterspelen besluit stuurpiloot Edwin van Calker een paar dagen voor de race af te zien van deelname met de viermansbob. De reden: angst om de bob niet onder controle te kunnen houden op de gevaarlijke baan in Vancouver.

We spraken Jelen Franjic, Olympisch bobsleeër. Jelen erkent dat deze gebeurtenis dertien jaar na dato nog steeds een groot onderwerp is in de Nederlandse bobsleewereld. Hij respecteert de keuze van Van Calker, maar had wellicht een ander besluit genomen.

“Bobslee is een harde wereld, maar op dit soort momenten moet je hard zijn. Ik ben ook vaak genoeg angstig in de bobslee gestapt, maar wanneer er veel geïnvesteerd is zou ik het op het grootste wereldtoneel niet laten afweten.”
– Jelen Franjic

Stalen zenuwen

Niet voor niets wordt het bobsleeën gezien als de Formule 1 onder de wintersporten. Bobsleeërs kunnen namelijk met 150 kilometer per uur door de baan vliegen, wat moet getuigen van stalen zenuwen. Het wereldrecord tikt zelfs een indrukwekkende 210 kilometer per uur aan. Angst is een natuurlijke waarschuwing van het brein om de sporter te behoeden voor gevaar. Bobsleeën is risicovol fysiek, maar ook mentaal. Sommige atleten kampen met klachten van migraine, overgevoeligheid voor licht en lawaai en zelfs zware depressies (Schneider, 2020).

Angst en arousal

Angst is een emotie die iedereen wel eens ervaren heeft. De ademhaling versnelt, het hart gaat sneller kloppen, de spieren spannen zich aan en de bloeddruk gaat omhoog.  Om optimale sportprestaties te leveren is een optimaal arousal niveau van belang. Hierbij is iemand alert en komt er een flinke dosis adrenaline vrij. Als sporters te veel arousal ervaren ontstaat er angst en stress, en bij te weinig ontstaat er verveling of weinig motivatie.

De Inverted-U theory legt uit dat prestaties optimaal zijn wanneer de arousal op een gemiddeld niveau is (Arent & Landers, 2013). Toch moet hier ook een kanttekening bij gemaakt worden en zal het optimale arousal niveau niet bij elke sporter en sport hetzelfde zijn. Iedereen presteert namelijk het beste bij zijn of haar Individuele Zone van Optimal Functioning (IZOF) (Hanin, 2007).

Daarnaast zullen sporten waarbij veel adrenaline is, zoals het bobsleeën, beter presteren wanneer het arousal niveau gemiddeld tot hoog is.

Mentale training

Angst komt vaak voor bij sporten waaraan grote risico’s verbonden zijn. De vraag is dan ook of de angst die Edwin van Calker ervaarde getraind had kunnen worden. Onderzoek laat zien dat mentale training er wel degelijk voor kan zorgen dat sporters beter met hun angsten kunnen omgaan. Met ontspanningsoefeningen en bepaalde ademhalingstechnieken kunnen zij controle krijgen over hun angsten (Glass et al., 2019).

Daarnaast is het van belang bij gevaarlijke sporten, zoals het bobsleeën, te weten dat je getraind bent en het kunt. Zolang je je maar concentreert op wat je doet, en bepaalde concentratieoefeningen kunnen daarbij helpen. Ook Jelen Franjic erkent dit en denkt dat ervaring een belangrijke factor is om goed met angsten om te gaan.

“Bobslee is zowel fysiek als mentaal een zware sport, maar ervaring speelt een belangrijke rol. Hoe meer afdalingen je hebt gedaan, hoe beter je met deze angst om kan gaan”.
– Jelen Franjic

Eén ding is duidelijk: ook met veel ervaring heb je niet altijd invloed om de angst onder controle te houden. Maar met de juiste focus en mentale training kun je wel een heel eind komen. Het beste wat je kunt doen is vertrouwen op je eigen kunnen, weten dat je getraind bent en je te concentreren op de taak die je moet doen. En tenslotte:

“Angst zal altijd blijven bij bepaalde banen, maar dat hoort nou eenmaal een beetje bij de sport”.
– Jelen Franjic

Hopelijk zien we hem over drie jaar dan ook gewoon op de Olympische Winterspelen staan.

Referentielijst

  • Arent, S. M., & Landers, D. M. (2013). Arousal, Anxiety, and Performance: A Reexamination of the Inverted-I Hypothesis. Research Quaterly for Exercise and Sport, 74(4), 436-444. doi: 10.1080/02701367.2003.10609113
  • Carol, R. G., Spears, C. A., Perskaudas, R., & Kaufman, K. A. (2019). Mindful Sport Performance Enhancement: Randomized Controlled Trial of a Mental Training Program With Collegiate Athletes, Journal of Clinical Sport Psychology, 13(4), 609-628. doi: 10.1123/jcsp.2017-0044
  • Hanin, Y. L. (2007). Emotions and athletic performance: Individual zones of optimal functioning model.   In D. Smith & M. Bar-Eli (Eds.), Essential readings in sport and exercise psychology, 55–73. Human Kinetics.
    Schneider, C. (2020). Bobsleigh. Injury and Health Risk Management in Sports, 515-555. doi: 10.1007/978-3-662-60752-7_84

 

Gladiatoren aan de Maas mentaal klaar voor spetterend boksgala

Gladiatoren aan de Maas mentaal klaar voor spetterend boksgala

Mentale kracht

Het mooie is dat de foto’s van deze boksers prachtig tonen hoe je mentale power uitstraalt. Zo laat je zien dat je vertrouwen hebt en gretig bent om te presteren. Van binnen mag je best twijfel voelen, maar dat hoeft je tegenstander niet te weten.

De helft van de groep wint.

Angst

Het is best logisch als er vooraf  ‘zorggedachten’ de revue passeren. De fysieke bokstraining, waarbij je klappen uitdeelt en ontvangt zorgen dat er emoties loskomen, die je misschien eerder weggestopt hebt.

Dat maakt dat bokstraining behalve fysiek, ook mentaal veel van je vergt. Je lichaam maakt zich gereed te presteren, maar waarschuwt je ook ‘gevaar te vermijden’.

Dat kan zorgen voor angstgevoel, wat natuurlijk niet helpt wanneer je juist wel die ring in wilt stappen.

 

Winnen of verliezen

Het is logisch als je zenuwen of spanning voelt. Je lichaam is zich klaar aan het maken. De tent is uitverkocht, dus je weet dat er 2000 mensen naar je kijken, waaronder mensen die voor jou belangrijk zijn.

Kijk om je heen en wees trots dat je er staat.

Je zet je in voor een goed doel, voor kinderen die problemen hebben met hun mentale weerbaarheid.

Je familie, vrienden houden van je of je wint of verliest en zijn er jou te steunen.

En heel eerlijk: de rest van het publiek wil gewoon boksen zien, maar zijn ook gericht op hun zakenrelaties en de bitterballen. Zo blijf je het in perspectief zien en maak je het voor jezelf niet te groot.

Gereed te presteren?

We hebben een aantal vaardigheden getraind die je helpen je gereed te maken het uiterste uit jezelf te halen:

  • Ademhaling zorgt voor optimale spanning en focus;
  • Taakgericht door korte richtpunten vanuit jouw plan als: afstand, bewegen, rust;
  • Aandacht op datgene waar je zelf invloed op hebt;
  • Wees trots bij winst en verlies op de inspanning die je het hele jaar geleverd hebt.
Een bokser die in het hoofd van de ander wil kruipen en de ander die zegt: ‘ik liet hem er zo doorheen’ gaan. Dat is wat een één op één duel zo mooi maakt.