Leer je atleet omgaan met wedstrijdstress

Leer je atleet omgaan met wedstrijdstress

We gingen op zoek naar het antwoord op de volgende vragen:

  • Hoe leer ik mijn atleten omgaan met wedstrijdstress?
  • Hoe houd ik rekening met verschillen tussen atleten?
  • Kun je wat voorbeelden geven voor mentale oefeningen voor tijdens: de warming up – de kern – de afsluiting?
  • Periodisering mentaal wat is dat?

Wanneer je jouw atleten mentale vaardigheden leert, weten ze om te gaan met stressvolle momenten tijdens wedstrijden. Dit zul je terugzien in hun resultaten en plezierbeleving.

Atleten met wedstrijdstress

Atletiek start speels. Pupillen leren fysieke en technische vaardigheden in tik- en springspelletjes. Naarmate atleten ouder worden telt resultaat steeds meer mee. Snelheid, sprongkracht en werpvermogen wordt gemeten. Atleten zijn vanaf jonge leeftijd zich bewust of hun actie een ‘goede’ of een ‘’mindere’ was.

Sommige atleten zijn kritisch. Zij willen geen fouten maken en stellen hoge eisen aan zichzelf. Er zijn ook atleten die juist meer van zichzelf zouden mogen vragen. Je ziet dit terug in de wedstrijd, waarbij ze soms verwachtingen niet waar maken.

“Bij stress wordt ritme, timing en waarneming verstoord. Met de GAS- en REM methode leer je hoe je jouw atleet rustig maakt of juist oppept.”

Lees hier meer over Gas en Rem in de sport.

Atleten verschillen

Dat atleten zich op verschillende manieren mentaal voorbereiden, zie je mooi op deze foto van het NK Indoor. Het is net een raadplaat. Wie is scherp, wie heeft er stress, wie bereid zich mentaal sterk voor? Wanneer je jouw atleten goed kent, weet je het antwoord.

Mentale oefeningen voor tijdens de training

Het vraagt wat van je creativiteit om mentale training een vast onderdeel te maken van je fysieke training. Om te starten begin je de eerste volgende training die je geeft. Je maakt een keuze uit een mentale vaardigheid, zoals bijvoorbeeld: visualiseren.

Warming up: Neem kort in gedachte je allerbeste wedstrijd voor je. Wat zie je? Wat voel je? Wat deed je? Als het goed is heeft je hele groep een glimlach op zijn of haar gezicht. Dit plaatje kunnen ze op een later moment gebruiken, wanneer ze een ‘sterk’ gevoel nodig hebben.

Kern: Bijvoorbeeld verspringen. Doe je ogen dicht. Maak de aanloop en sprong in gedachten. Haal diep met je buik adem. Doe nogmaals de sprong in gedachten waarbij je tien centimeter verder springt als daarnet. Doe daarna de sprong in het echt. Voel na hoe de sprong ging.

Afsluiting: 800 meter in gedachten met stopwatch. Hoe snel lopen jouw atleten in gedachten?

Het lijkt op deze foto wel alsof iedereen zit te pitten, maar we gingen na hoe concentratie werkt 😉

Periodiseren mentaal

Wanneer je jonge sporters al op een speelse manier met ‘mentale vaardigheden’ in aanraking brengt, zullen zij wanneer ze ouder worden en de druk omhoog gaat, bij wedstrijden weten wat zij zelf kunnen doen. Dan is bijvoorbeeld ‘ademhaling’ niet raar, maar een middel om beter te presteren en je rustiger te voelen.

De atleten weten dan wat zij kunnen doen, wanneer zij worden afgeleid en hoe zij zich herpakken na bijvoorbeeld een mindere sprong.

Mijn advies is: Zet mentaal in de jaarplanning. Maak januari de maand van het ‘zelfvertrouwen’, februari is van ‘doelen stellen’, maart draait om ‘concentratie en aandacht’. April de maand van de ouders.

Ga met je trainers bij elkaar zitten en verzin passende oefeningen voor de warming up, kern en afsluiting.

 

 

Gas en Rem in de sport - Mentaal sterk coachen

‘GAS en REM in de sport. Mentaal sterk coachen’ is geschreven voor coaches, sporters, ouders, scheidsrechters en begeleiders in de (top)sport.

Het boek gaat over de invloed van emoties (GAS) en gedachten (REM) op prestatiegedrag. Hoe haal je het beste uit jezelf? Hoe stuur je bij met jouw coachgedrag?

Lees hier meer over GAS en REM in de sport. Mentaal sterk coachen.

 

 

De eeuwige strijd tussen hart en hoofd

De eeuwige strijd tussen hart en hoofd

De boekrecensie is te lezen op Sportgeschiedenis.nl. Hieronder de recensie.

Gas staat voor emotie en rem voor de ratio. De juiste balans tussen de twee levert volgens Van der Klein-Driesen een optimale (sport)prestatie. In haar boek komen onder meer topsporters, coaches, ouders en scheidsrechters aan het woord. Ze praten over hun gevoelens en gedachtes bij trainingen en wedstrijden.

Van der Klein-Driesen verbindt deze ervaringen met inzichten uit de sportpsychologie. Zo geeft ze praktische oefeningen die kunnen worden toegepast in trainingen, en laat ze zien welke mentale technieken sporters bij wedstrijden kunnen inzetten.

“Het gaat bij de GAS- en REM methode om persoonlijk maatwerk. De ene sporter is de tenslotte ander niet.”
– Van der Klein-Driesen 

Van der Klein-Driesen stelt daarom voor iedere sporter een persoonlijk mentaal plan van aanpak op.

Rol publiek

De sportpsycholoog kijkt niet alleen naar de atleten, ook de directe omgeving van sporters heeft haar aandacht, zoals de rol van toeschouwers. Interessant hierbij is haar analyse van de reacties van het aanwezige publiek tijdens de voor Feyenoord zo desastreus verlopen – en vooraf als kampioenswedstrijd bestempelde – wedstrijd tegen Excelsior van begin mei dit jaar.

Saillant detail: Van der Klein-Driesen traint zelf zowel de jeugd van Excelsior als die van Feyenoord.

“Je voelde rond de wedstrijd een enorme spanning… De hele stad stond al dagen op zijn kop.” zegt ze in het Algemeen Dagblad.

Je persoonlijkheid draagt bij aan hoe je reageert als de wedstrijd in zo’n teleurstelling eindigt. Sommige supporters vluchtten letterlijk weg uit de Kuip. Een jongen naast me sloeg keihard tegen het stoeltje voor hem.

“De één wordt hoorbaar boos, emoties hebben dan de overhand: gas. De ander blijft rustig, is bezig met zijn gedachten: rem.”

Diverse scenario’s

Het is volgens Van der Klein zinvol om te weten hoe sporters tijdens een wedstrijd op het publiek kunnen reageren, spanning kunnen verminderen en zich kunnen herpakken. ‘Haal even één keer diep adem. Zorg dat je aandacht blijft bij de situatie. Dat zorgt voor wat rust en maakt je weer even bewust van wat er moet gebeuren.’

Verder helpt het volgens haar ook als sporters goed voorbereid zijn op ieder denkbaar scenario, of het nu goed of slecht gaat. ‘Dan kennen ze ook de oplossingen en lijkt het of ze het al eens eerder hebben meegemaakt.’

Het is wel jammer dat Van der Klein-Driesen vaak de meest eenvoudige oefening, of zelfs de simpelste gedachtegang, probeert te vangen in een schema of diagram. Dat had wel een onsje minder gemogen.

Waarom zou je GAS en REM in de sport lezen?

Gas en rem biedt zowel sporters als trainers een uitgebreid pakket aan mentale oefenstof, van ademhalingsoefeningen tot visualisatie tips.

Het ‘cursusmateriaal’ is niet wollig geformuleerd – zoals vaak bij psychologisering het geval is – maar juist heel duidelijk en goed leesbaar opgeschreven.

Voor een ieder die zich wil verdiepen in de sportpsychologie is Gas en rem echter een prima startpunt of naslagwerk.

Overtuigd? ;).

Gas en Rem in de sport - Mentaal sterk coachen

‘GAS en REM in de sport. Mentaal sterk coachen’ is geschreven voor coaches, sporters, ouders, scheidsrechters en begeleiders in de (top)sport.

Het boek gaat over de invloed van emoties (GAS) en gedachten (REM) op prestatiegedrag. Hoe haal je het beste uit jezelf? Hoe stuur je bij met jouw coachgedrag?

Lees hier meer over GAS en REM in de sport. Mentaal sterk coachen.

 

Mentale training voor de EK ploeg karate

Mentale training voor de EK ploeg karate

Vanuit de uitvoering in hun eigen sport gaan we na hoe de karateka’s presteren onder druk.

“Wie wil het het liefst?”

De Bondscoach karate Stuart Kemp zet met deze vraag zijn karateka’s op scherp. Ze moeten ter afsluiting van een fysiek circuit ‘planken’.

Het is een mooie vraag. Is de motivatie bij de karateka’s die dit het langste volhouden hoger? Ik vraag mij het af.

GAS- en REM methode in periodiseringsplan van de Karatebond

Geoffrey Berens heeft een periodiseringsplan gemaakt, waarin hij het technisch en tactisch handelen van de karateka beschreven heeft. Ik heb het mentale gedeelte voor mijn rekening genomen vanuit de GAS- en REM methode.

Hieronder een deel van de theorie:

Technisch: GAS REM
Inzet Explosief Voortbeweging, afstand
Impact/eindpunt Snel reageren Controle
Afronding Dynamiek Souplesse
Uitstraling/overtuiging Agressie, venijn Beheersing
Kracht en snelheid Actie Balans
Tactisch: GAS REM
Timing Impuls Bewust
Afstand Kansen creëren Strategie
Schakelen Snelle keuze techniek Tegenstander lezen
Initiatief Zelf bepalen wat er gebeurd Juiste keuze
Kansen creeren Doorgaan Gaten zien
Actie/rust Actie Rust

 

GAS en REM bij karate

Afhankelijk van je tegenstander en je wedstrijdverloop zet je jouw GAS en REM in. Je doet veel op instinct waarbij je snel reageert en keuzes maakt op impuls. Soms als een tactiek niet werkt is het zinvol om terug te schakelen en heel kort je strategie aan te passen. Zo toon je scherpte en slimheid.

Te veel GAS
Belemmeringen zie je ontstaan door ‘te veel GAS’, waarbij je als karateka zo graag wilt en daardoor als een ‘kip zonder kop’ te keer gaat. Wanneer dit mislukt ontstaat frustratie en daardoor nog meer onbesuisde acties. Zonde, want wanneer je ‘felheid’ zinvol inzet kun je sneller, dan een ander explosief reageren en je agressie en venijn gebruiken voor kracht en snelheid.

Te veel REM
‘Te veel REM’, dus te veel nadenken is dodelijk voor karateka’s, omdat dit het reactievermogen verstoord. Het lukt je dan onvoldoende keuzes te maken. Een berisping voor passiviteit van de scheidsrechter ligt op de loer, wat je nog meer stof tot nadenken geeft. Je kracht rust en souplesse en je tegenstander lezen komt er dan niet meer uit.

Wat doe je dan?
Ga na of je eerder en wanneer je in te veel gas of te veel rem schiet. Wanneer je dit herkent kun je afremmen of juist gas geven.

Remmen

  • Ademhaling;
  • Drie belangrijkste punten nemen waar je op let in de wedstrijd;
  • What if?
  • Oplossingen zoeken voor problemen vooraf; Tegenstander-analyse (oordeelvrij, als een schaker), als hij dit doet, dan doe ik…;
  • Kijken.

Gassen

  • Powervolle zelfspraak;
  • Jezelf in het gezicht slaan/sprongetjes maken;
  • Visualiseren (beste wedstrijd, goede acties);
  • Muziek;
  • Wat jou oppept.

Op de mat met de EK ploeg

Het klinkt allemaal zo simpel ‘Beetje ademhalen en wat positiefs zeggen’, maar wat heb ik eraan op de mat?

Samen met  Geoffrey Berens en Stuart Kemp ga ik tijdens de fysieke training na of de karateka’s eerder in te veel GAS schieten of juist in te veel REM. We trainen de balans tussen GAS en REM. Dan zijn ze tactisch en technisch op hun sterkst.

De mentale oefeningen op de mat

Al bij het eerste tikspel met opdrukken, zie je welke karateka’s direct vol in de aanval gaan en wie er kiezen voor veiligheid. De aanvallers moeten zich vaker voor straf opdrukken, maar schakelen meer tegenstanders uit. Zij die kiezen voor veiligheid staan meer stil en letten meer op de acties van anderen. Hierdoor hoeven zij zich minder vaak op te drukken. Na elke oefening wordt kort de koppeling naar de wedstrijdsituatie gemaakt. Hoe werkt dit voor jou en hoe zie je dit terug op de mat?;

Het volgende is sprintjes trekken. Hierbij moeten ze precies op het juiste moment reageren. Ook hier zie je ‘te veel gretigheid’ en ‘aarzeling’ terug. ‘Bam’ precies op het juiste in actie komen vraagt focus. Dit lukt alleen als jij jezelf volledig richt op die signalen die ertoe doen (startsignaal, daarna het eindpunt);

Winnaarsgedrag. Nog voor aanvang van de partij geef jij je visitekaartje af. Blijf jezelf, maar door je manier van lopen en kijken laat jij zien dat je er klaar voor bent. Hoe dit eruit ziet verschilt per karateka, dat konden we goed zien bij het oefenen. Wees voorbereid op het gedrag van je tegenstander. Zo vertelt Geoffrey Berens dat hij bij een wedstrijd tien minuten moest wachten voordat hij de mat op mocht. Zijn tegenstander bleef hem de volledige tien minuten recht in zijn ogen kijken. Hij heeft toen een punt net achter zijn tegenstander gepakt en daar zijn blik op gericht. Het gaat erom dat jij weet wat jij doet, als het jouw overkomt;

Sparren met een taak. De karateka’s krijgen verschillende opdrachten gericht op techniek/tactiek of ‘de ander irriteren’. Vooral die laatste is heel grappig om te zien. Wanneer de karateka aan iets anders denkt, dan zijn taak moet hij kort zijn hand opsteken en weer verder gaan. Nummer drie telt hoe vaak. Ga na afloop na of het lukte om te focussen op de taak of werd de aandacht op randzaken gericht. Je zag dat vooral de meer ervaren karateka’s vaker hun hand opstaken. Waarschijnlijk omdat zij zich meer bewust zijn van afleiding;

Wedstrijdjes met scheidsrechter en zuivere tijd. Doel is winnen. De groep is stil en maakt vooraf een keuze wie zij denken dat er gaat winnen en gaan aan de kant van deze karateka staan. Tijdens de partij kunnen de toeschouwers nog wisselen van kant. Dit onderdeel liet alles van de mentale training zien. Vol aanvallen, slimme keuzes maken, maar ook stil vallen en niet meer weten hoe het op te lossen. Advies voor de karateka’s die stilvallen is te oefenen met een signaal dat ze weer in beweging zet, bijvoorbeeld: ‘bewegen, afstand, aanvallen’.

Mentale training is hard trainen.

Van de karateka’s en hun coaches wordt verwacht dat ze de geleerde vaardigheden de komende weken oefenen. Dat hoeft niet ten koste te gaan van de fysieke training. Je kunt dit verweven in de stof.

Bijvoorbeeld: Een minuut ademhalen voordat ze de partij ingaan of als je een taakgerichte opdracht geeft na afloop te vragen: “Lukte het jou om je op je taak te richten”, “hoe zou je dit in de wedstrijd oplossen”, “hoe pak jij de regie?”

Zo gaan de karateka’s mentaal voorbereid naar het Europees Kampioenschap.

 

GAS en REM in Rotterdam Topsport Magazine

GAS en REM in Rotterdam Topsport Magazine

Vaak is het eten of gegeten worden.

Leer topsporters en talenten mentale vaardigheden aan, en vergeet als coach ook niet om naar jezelf te kijken. Dat is het devies van Rotterdamse sportpsycholoog Daniëlle van der Klein-Driesen in een notendop. Onlangs bracht zij een boek uit over dit onderwerp: Gas en Rem in de sport. Lees hier meer over het boek.

Dimmen of gas geven op de juiste momenten vraagt om maatwerk. Volgens Daniëlle heeft elke sporter een eigen handleiding, of je nu individueel of in een groep moet presteren. Vanuit haar praktijk aan huis begeleidt zij topsporters en talenten mentaal. Sinds zeven jaar is zij verbonden aan Rotterdam Topsport.

Een carrière in de sportpsychologie? Vertel.

“Dat was voor mij bijna een vanzelfsprekende keuze, nadat ik als orthopedagoog en docent mijn loopbaan startte. Sport liep altijd al als een rode draad door mijn leven. Ik sportte zelf veel en ging met topsporters om, zoals marathonlopers Vivianne Ruijters en Luc Krotwaar. Atleten vroegen mij advies. Dat triggerde mij. Bij de Faculteit Bewegingswetenschappen heb ik toen mijn aantekening als sportpsycholoog gehaald en daarna mijn accreditatie voor de Vereniging voor Sportpsychologie Nederland (VSPN).

Als sportpsycholoog werkt Daniëlle vaak met talenten van twaalf tot eenentwintig jaar. Volgens haar is het logisch dat zij bij deze leeftijdscategorie veel wordt ingezet, doorgaans op verzoek van hun coaches. “Vanaf je twaalfde gaat de druk omhoog, zowel in de sport als op school.

De druk stijgt. En dan?

“Deze talenten ervaren druk vanuit ‘het systeem’. Je moet nu eenmaal voldoen aan selectiecriteria die gesteld worden om op het hoogste niveau mee te mogen draaien. Ze ervaren echter ook druk vanuit zichzelf, ze zijn gedreven en willen presteren. Falen of fouten maken is moeilijk, zeker als er meerdere ogen op je gericht zijn. Soms gaat het gas er in één keer open en ontploffen ze ogenschijnlijk vanuit het niets tegen de scheidsrechter of een tegenstander. Als coach of ouder kun je vooraf rekening houden met de factoren die dit veroorzaken, door wat je zegt en wat je laat zien met je eigen gedrag.”

Precies die dunne scheidslijn, van handelingen die je helpen te presteren naar handelingen die je juist belemmeren – dat is waar Daniëlle het over heeft in haar boek. Zij omschrijft dit als Gas en Rem en adviseert een balans in beiden en hoe dit voor elkaar te krijgen op de sportplek.

Een soort sweet spot dus?

“Als je als sporter graag wilt winnen en fel bent, dan is dat nuttig. Net als een situatie rustig overdenken en strategisch willen aanpakken. Maar een teveel aan gas uit zich in onbezonnen acties. Een teveel aan rem juist in piekeren, twijfelen en veilige keuzes maken. Niet echt praktisch in een wereld die bekend staat om snelle besluiten.

Als je als keeper te veel nadenkt over een naderende bal gaat het fout. Uiteindelijk draait het om de optimale prestatie. Niet alleen bij de sporter, ook bij de coach. Hoe moeilijk dat is, zag je in de kampioenswedstrijd van Excelsior-Feyenoord.”

Hoe bereik je zo’n optimale prestatie?

“Wees je eerst bewust van jouw categorie. Heb je eerder te veel Rem of te veel Gas? Weet je hoe je jezelf en als team kunt herpakken als het niet loopt? Nederlands hockeyteamspeelster Marloes Keetels zegt in mijn boek: ‘Coaches die zelf door het lint gaan, creëren een team dat als kip zonder kop gaat spelen’.

Mijn methodiek is een standaard, de oplossing is op maat. Je leert bijvoorbeeld als sporter hoe je jouw aandacht alleen richt op datgene wat ertoe doet en wat je bijvoorbeeld met ‘storende’ gedachten kunt doen. Op het sportveld kun je dit oefenen door ‘resultaat’ in je training te verwerken en de sporter zich bewust te maken welk gedrag helpt bij succes. Maar altijd met hetzelfde doel: voorbereid zijn om het beste van jezelf te laten zien.”

Daniëlle beschrijft in haar boek de aanpak van coach Thomas Notermans bij zijn roeiers Marieke Keijser en Janneke van der Meulen. Volgens Daniëlle is dit het perfecte voorbeeld van het feit dat één groep verschillende behoeftes heeft.

Hoe ga je als coach om met die verschillen?

“De een vindt het prettig om vlak voor de start nog eens instructies te krijgen, de ander heeft juist meer behoefte aan ontlading. Thomas zegt: ‘Marieke moet je niet zenuwachtig maken. Gewoon een beetje lol samen hebben’. Net als judoka Matthijs van Harten die zich enorm goed voorbereid op een wedstrijd. Hij heeft echter ook van tevoren juist wat humor nodig om te kunnen ontspannen. Als je hem dan voedt met te veel informatie ervaart hij dat soms als heel onprettig. Dat is iets wat je als coach goed moet kunnen aanvoelen.”

Bestaat er ook zoiets als een Rotterdamse aanpak?

“Als ik een voorbeeld zou moet noemen, dan ga ik voor tenniscoach en voormalig profspeler Raemon Sluiter. Hij toont in zijn benadering een behoorlijke Rotterdamse nuchterheid ‘volgend jaar weer een Roland Garros’. Dit helpt om de sporter om beide benen op de grond te houden.” In het boek vertelt Raemon: “De avond voor de wedstrijd spreken we over de tegenstander. Hoe speelt ze, wat gaat Kiki doen.

We herhalen dingen die belangrijk zijn. Kiki kan snel afgeleid zijn. Ze heeft dan de neiging als er iets gebeurd om dan heftig te reageren, bijvoorbeeld door een foute bal, een geluksbal, gedrag van de tegenstandster. Dit kan haar taakgerichtheid verstoren.”

Als afsluiter een gouden tip?

“Blijf bij jezelf, maar houd rekening met elkaar. Wanneer je als topsporter je bewust bent wat je prestatie zou kunnen verstoren, dan kun je je daarop voorbereiden en oplossingen vooraf zoeken. In mijn boek staan veel voorbeelden hoe je dit kunt doen. Je ziet hoe je een mentaal plan kunt maken en uitvoeren. Tot slot, laat zien dat je de sterkste bent en stem je houding daaropaf.

Het is eten of gegeten worden.

Einde interview. Je kan het hieronder integraal lezen. Floep naar pagina 44.

 

 

Gas en Rem in de sport - Mentaal sterk coachen

‘GAS en REM in de sport. Mentaal sterk coachen’ is geschreven voor coaches, sporters, ouders, scheidsrechters en begeleiders in de (top)sport.

Het boek gaat over de invloed van emoties (GAS) en gedachten (REM) op prestatiegedrag. Hoe haal je het beste uit jezelf? Hoe stuur je bij met jouw coachgedrag?

Lees hier meer over GAS en REM in de sport. Mentaal sterk coachen.

Boekpresentatie GAS en REM

Boekpresentatie GAS en REM

Waarom gaan sommige sporters uit hun dak als de scheidsrechter een fout maakt en draaien anderen zich om en lopen weg. Wat doen zenuwen en spanning met je prestatiegedrag en vooral wat kun je als sporter doen om hiermee om te gaan? Hoe kan jouw omgeving de coach en je ouders je hierin ondersteunen?

Programma boekpresentatie GAS en REM

  • Presentatie GAS en REM in de sport. Lees er hier meer over.
  • Deskundigenpanel met: Matthijs van Harten (judoka), Raymond van Meenen (voormalig KNVB scheidsrechter nu manager Feyenoord Academy), Ties Verploegh (zeiler), Laurens Gerrets (KNVB scheidsrechter), Nelson Konings (speler Excelsior) en Naninka Boland (turncoach en sportdocent).
  • Presteren onder druk in een wedstrijdje: Topsportcoördinator Martijn van Esch, Voormalig topatleet Luc Krotwaar, Mentor Dans Karin Stuijfzand,
  • Bondscoach en karateka Geoffrey Berens vertelde hoe GAS en REM voor hem werkte bij WK’s en EK’s.
  • Sportdocent Marc van Wingerden presenteerde de avond.
Begeleiding van een sportpsycholoog wordt steeds “normaler”. Nu nog een mentale training als vast onderdeel van het fysieke programma.

Sfeerimpressie

Deskundigen Topsportpanel

 

Wat doet spanning met je lichaam?

 

 

 

Gas en Rem in de sport - Mentaal sterk coachen

‘GAS en REM in de sport. Mentaal sterk coachen’ is geschreven voor coaches, sporters, ouders, scheidsrechters en begeleiders in de (top)sport.

Het boek gaat over de invloed van emoties (GAS) en gedachten (REM) op prestatiegedrag. Hoe haal je het beste uit jezelf? Hoe stuur je bij met jouw coachgedrag?

Lees hier meer over GAS en REM in de sport. Mentaal sterk coachen.

Hoezo GAS en REM in de sport?

Hoezo GAS en REM in de sport?

Gas en Rem in de sport

Hoe ga je om met persoonlijk belang, bijvoorbeeld een sporter die vijftien jaar lang heeft toegewerkt naar dat ene moment bij de Olympische Spelen. Ook het teambelang kan dominant zijn, zoals ‘we willen niet degraderen’ of we kunnen ‘kampioen’ worden.

Door het boek Gas en Rem in de sport krijgen sporters en hun omgeving (coach, ouders, scheidsrechter) inzicht in wat zij zelf kunnen doen op het moment dat het spannend wordt of als de frustratie toeslaat. Dit vraagt net als de fysieke voorbereiding een tijdsinvestering, waar je aan het begin van het seizoen mee moet beginnen. Lees hier meer over het boek.

Prestatiegedrag

Het boek Gas en Rem in de sport gaat over de invloed van emoties en gedachten op prestatiegedrag. Wat kunnen sporters doen om het beste uit zichzelf te halen? Hoe stuur je als coach bij?

Topsporters, talenten, (bonds)coaches, ouders en scheidsrechters vanuit verschillende sporten vertellen wat zij denken en voelen bij wedstrijden. Aan hun ervaringen koppelt Daniëlle inzichten uit de sportpsychologie.

A1 Excelsior

De coach

Als coach wil je jouw sporters een goed gevoel meegeven voor de wedstrijd. Hoe je dat doet is best lastig, want sporters verschillen. Gedachten van de sporter als: ‘Het moet goed gaan’ of ‘als ik maar geen fout maak’, kunnen een onzeker en nerveus gevoel opleveren.

“Coachen is maatwerk”
– bondscoach en topkarateka Geoffrey Berens

Een rustige sporter vraagt een andere oppepper, dan een hele drukke. De ene sporter heeft eerder de voorkeur om te reageren vanuit emotie, gevoel en actie (GAS) en de ander vanuit ratio, denken, controle (REM).

‘Het moet nu’ of ‘als dit maar goed gaat’ kan in het lichaam fysieke reacties te weeg brengen, zoals verhoogde spierspanning, een snellere hartslag of ademhaling. Dat is op zich geen probleem, want dit brengt de sporter in gereedheid om te presteren. Tenzij hij doorschiet in te veel GAS, waarbij er te veel opwinding ontstaat en hij overgevoelig wordt. De sporter laat dan eerder onbesuisde acties zien of gaat bijvoorbeeld te keer tegen de scheidsrechter.

Bij te veel REM maakt de sporter zich zorgen en wordt stiller. Hij gedraagt zich eerder voorzichtig en handelt veilig. Het tempo is eruit. Je ziet dan dat de sporter meer fouten gaat maken.

Dit komt doordat zowel bij te veel GAS, als bij te veel REM het ritme, de timing en de waarneming wordt verstoord, wat dus het prestatieniveau negatief kan beïnvloeden.

Praktische mentale oefeningen

Door praktische mentale oefeningen train je het brein van de sporters en leer je hun gassen bij te veel rem en remmen bij te veel gas. Remmen doet de sporter onder andere door zijn rust te pakken en terug te gaan naar zijn sporttaak. Gassen door te kijken, te bewegen en aan te vallen. Je leert sporters hiermee hoe zij hun aandacht kunnen richten en hun lichaamsspanning onder controle kunnen krijgen.

Train je brein

Het is zinvol wanneer je als coach deze mentale vaardigheden verwerkt in de fysieke training, zodat de sporter dit kan oefenen op de sportplek. De sporter bepaalt zelf wat voor hem wel en wat niet werkt. Doel is dat de sporters lef tonen (GAS) en strategische slimheid inzetten (REM).

De sporters zijn dan voorbereid en klaar om wat moois te laten zien!

Gas en Rem in de sport - Mentaal sterk coachen

‘GAS en REM in de sport. Mentaal sterk coachen’ is geschreven voor coaches, sporters, ouders, scheidsrechters en begeleiders in de (top)sport.

Het boek gaat over de invloed van emoties (GAS) en gedachten (REM) op prestatiegedrag. Hoe haal je het beste uit jezelf? Hoe stuur je bij met jouw coachgedrag?

Lees hier meer over GAS en REM in de sport. Mentaal sterk coachen.