12 maart 2023 | in de media
Koekoek
Alle berichten over wangedrag zette mij tot nadenken en ik kwam erachter dat er in mijn geschiedenis meerdere situaties zijn, die de wenkbrauwen doen fronsen. Tegelijkertijd houd ik van praktische oplossingen die direct effect hebben. Het geluid van de koekoek van Vandaag Inside ter voorkoming van wangedrag.
Je kunt het grijze gebied testen door de vraag: ‘Zou ik willen dat mijn dochter of zoon dit overkomt?’ Als het antwoord ‘nee’ is, laat het.
Met de het geluid van de koekoek kunnen we een grijs gebied zichtbaar maken: wat kan wel en wat niet? Wanneer een verslaggever zich afvraagt ‘kan ik een vrouw een hoer noemen?’ Nee dus!
De koekoek kan als direct ‘lik op stuk beleid’ werken, voor een optimaal effect moet iedere Nederlander dit doen. Zodra er iets gebeurt waarvan je denkt; ‘dit kan echt niet’, roep je hard koekoek of het zou nog mooier zijn, wanneer er een klein apparaatje komt voor in je tas, die hard dit geluid maakt.
Mijn eigen koekoek
Als buitensportinstructeur gaf ik mountainbike instructie voor een bedrijfsuitje in de Ardennen. Eén van de mannen vond het een goed idee zijn kroonjuwelen op het zadel te leggen, KOEKOEK.
Toen ik bij een kanobivak in de Ardeche de bosjes indook om te gaan plassen, ging een meneer op een meter afstand met zijn leuter spelen, KOEKOEK.
Op de camping dook er een beschonken deelnemer ongevraagd mijn tentje in en zei: ‘Ik ga bij de reisleider slapen’, KOEKOEK.
Oudjaar 00.00 uur duwde een collega skileraar zijn Tsjechische tong ongevraagd naar binnen, KOEKOEK.
Op de sammelplatz negen uur in de ochtend fluistert een oudere skileraar in mijn oor: ‘Oh Daniela, du machst mir heiss’, KOEKOEK.
Als sportpsycholoog had ik een afspraak met iemand met een hoge functie binnen een grote topsportkoepel om te spreken over een veilig en plezierig topsportklimaat. Hij was een half uur te laat en zijn eerste zin was: ‘Normaal praat ik niet met mensen zoals jij’, KOEKOEK……
Gradatie
Niet iedere koekoek is even heftig. Daarom moet het volume en de frequentie van de koekoek verschillen.
Iemand stuurt zijn sneue slurfje via Whats app, jij stuurt het geluid van de koekoek gemengd met de schaterlach van René van der Gijp.
“Of een berichtje waarbij Bas Hoeflaak zijn lied zingt: ‘Ga jij maar lekker spelen met je fluit’.”
Neukverhalen in de auto, jij laat een harde herhalende koekoek horen totdat hij stopt.
Als je het meldt en diegene lacht het weg, KOEKOEK.
Wanneer je naar een vertrouwensmeldpunt gaat en de mevrouw bij wie je dat doet blijkt getrouwd met de man over wie het gaat, KOEKOEK.
Een trainer die zijn sporter ‘vies vet varken’ noemt krijgt een hele harde langdurige tinnitus KOEKOEK, net zo lang tot hij niet meer de zaal in wil.
Een trainer die een hele dag zwijgt omdat zijn sporter verloren heeft, KOEKOEK.
Een trainer die tegen een vijftienjarig meisje een opmerking maakt over haar tennistopje, KOEKOEK.
Als kind dertig uur moeten trainen, ouders KOEKOEK
“Een alarmerende koekoek voor de omstanders, zodat zij niet langer wegkijken.”
Machtsverschil
De koekoek werkt als een katalysator waardoor het rationele brein weer ingeschakeld wordt. Je rationele brein wordt ook wel je REM genoemd waardoor een persoon logisch kan blijven redeneren: is datgene wat ik doe wel zo slim en welk effect heb ik op de ander, misschien moet ik het laten?
“Of er een koekoek ontstaat hangt af van de situatie en van de persoon wat betreft: positie, intelligentie, invoelend vermogen en humor.”
Uiteraard is het raar je zakie op je fietszadel te leggen, maar mijn collega Roos en ik hadden de regie. Wij gingen volkomen stoïcijns door met onze uitleg over de versnellingen van de fiets, de groep luisterde en de man werd ongemakkelijk en stopte uit zichzelf alles weer terug op de plek waar het hoort: in zijn broek. Roos en ik hebben daar later enorm om gelachen.
Wanneer er gelijkwaardigheid is in intelligentie en humor, bijvoorbeeld bij goede vrienden dan kan er meer. Maar dan durf je ook meer terug te zeggen.
Bij machtsverschil, zoals bij: jury-deelnemer, werkgever-werknemer, begeleider-stagiair, docent-leerling, volwassene-kind ligt het anders. Bij professioneel gedrag en vertrouwen hoort geen koekoek te ontstaan. Doe gewoon je werk en gebruik de normale fatsoensnormen. En als het het je gebeurt spreek het hardop uit.
“Wanneer de ander doorkrijgt dat zijn gedrag koekoek is, geef je hem of haar de kans hiermee te stoppen.”
De koekoek geeft mensen wiens morele kompas onvoldoende werkt een duidelijk signaal.
15 augustus 2018 | in de media
“Je ziet bijvoorbeeld tegen De Graafschap dat ze denken: dat is een ploeg waar we wel van kunnen winnen”, zegt Van der Klein op Radio Rijnmond.
“Het lukte niet en dan zie je al snel de frustratie ontstaan. Ze krijgen een aantal mooie kansen en als ze die erin schieten dan verloopt zo’n wedstrijd heel anders. Dan wordt de mindset van een team ook heel anders.”
Meer mentale training
“Je ziet nu te veel gas, je ziet te veel frustratie ontstaan. Dan zie je dat je rationele brein niet meer werkt. Dat je eigenlijk puur op emotie reageert”, analyseert Van der Klein. “Je brein heeft normaal een plan, maar als je puur op emotie reageert, ben je alleen bezig met afleiding. Dat kan de scheidsrechter zijn of andere frustraties, en dan krijg je fout op fout.”
Volgens Van der Klein kan een ploeg dit tegen gaan door te trainen. “Ze zouden daar wekelijks of misschien wel dagelijks op moeten trainen. In het voetbal wordt de sportpsychologie wel erkend, maar structureel erop trainen, dat doet geen enkele ploeg. Dat je elke training op het veld iets verwerkt waarin je leert je aandacht te richten, leert samenwerken, wat je roept naar elkaar als het goed gaat en hoe je je herpakt. Ze weten per linie nu niet hoe ze zich kunnen resetten op zo’n moment.”
Psycholoog op de bank
“Op hoog niveau heeft iedereen de juiste broodjes gegeten en goed getraind, maar op het mentale stuk trainen ze anders. Wat je nooit ziet is een sportpsycholoog op het veld, ook niet bij het Nederlands Elftal. Terwijl die eigenlijk naast de fysiotherapeut zou moeten zitten. Die kijkt dan op een andere manier naar voetbal.”
Klik hier om het radiofragment terug te luisteren.
Wakker@rijnmond met Reint Jan Potze
15 april 2018 | in de media
De 14-jarige Tiffany springruiter is als eerste van haar manege geselecteerd voor het Talent Training Center Zuid Holland, waar jonge talentvolle ruiters worden klaargestoomd voor de topsport.
Tiffany komt in een voor haar volkomen nieuwe omgeving. Zo krijgt ze voor het eerst van haar leven mentale training van een sportpsycholoog (Daniëlle).
Tiffany moet nog meer knokken, dan alle anderen. In het systeem van resultaat en verwachting, binnen een omgeving die totaal anders is dan zij gewend is.
Topsportomgeving
Tiffany woont bij haar opa. De film begint lekker Rotterdams waarbij Tiffany opa uitkaffert voor mongool, omdat hij haar rust verstoord. Hij had ’s nachts naar boksen zitten kijken en het geluid had haar wakker gehouden. Een prachtig plaatje van opa die vol liefde voor zijn kleindochter zorgt, maar niet altijd aan de topsport-voorwaarden voldoet.
Topsporthouding
Tiffany is voor het eerst geselecteerd bij het Talenten Training Centrum waarbij zij in een voor haar totaal nieuwe omgeving beland. Ik ben daar sportpsycholoog.
In de film geef ik Tiffany en haar teamgenoten mentale training. Ook ik had mijn oordeel toen ik Tiffany voor het eerst zag. “Wat zit ze er passief bij, heeft ze wel in huis wat een topsporter nodig heeft?” Door de film werd mij duidelijk, hoe zij nog meer moet knokken dan alle anderen. In het systeem van resultaat en verwachting die deelname aan zo’n talententeam vereisen. Dat is meer dan foutloos springen alleen.
Juist de randvoorwaarden: op tijd komen, aan afspraken houden, gezond eten, materialen in orde, daar staat Tiffany, nog voordat ze gaat rijden al met 1-0 achter.
De clubtrainer als veilige haven
Stap voor stap zie je Tiffany vooruit gegaan. Tegenslag gewend, toont ze zich weerbaar en gaat door. Waarbij ze altijd terug kan vallen in de veilige haven van haar clubtrainer. Van hem leren we, hoe belangrijk het is om de taal van je sporter te spreken, zodat je elkaar begrijpt. Daar wordt een sporter beter van.
Spreek de taal van je sporter, daar wordt je sporter beter van.
Fragmenten uit de film
-
-
Rotterdam Sportfilmfestival
-
-
-
-
Rotterdam Sportfilmfestival
-
-
Aftiteling Tiffany’s Droom
-
-
Tiffany en Wendolien met Barbara en Frits Barend
Winnaar van de SportFilm Award op het Rotterdams Sportfilmfestival wordt binnenkort vertoond op het SportFilmFestival in Milaan. De film is gemaakt door Wendolien Voogd.
12 januari 2018 | in de media
Documentairemaakster Laura Menna Meijer maakte vandaag opnames voor de film ‘De Maakbare Mens’. Vandaag de opnames,.. spannend!
Een onderdeel van de film is de mentale training die ik geef aan de tennissers van de Intime Tennis Academy. Vandaag waren de opnames bij de training van de jongste groep in de zaal.
“De mentale training doen we vandaag zoals we altijd doen. Je merkte dat de tennissers heel hoog in hun concentratie zaten bij alle oefeningen. Ze willen het heel graag goed doen voor de camera.”
De maakbare mens
Wat kan een mens allemaal voor trainingen krijgen in zijn leven? Eén ervan is mentale training. Er waren opnames van de mentale training voor de documentaire ‘De Maakbare Mens’ van Laura Meijer. Na de zomer te zien op het filmfestival en bij de NCRV/KRO.
De inhoud ging over ‘aandacht en concentratie’. We deden fysieke oefeningen waarbij de spelers hun aandacht moesten richten, maar ook een test op papier.
Deze tennissers zijn zo leuk en slim, dat ga je zeker terug zien. Over een maand komen ze nog een keer filmen bij de mentale training op de baan.
Iedereen krijgt een zendertje voor het geluid.
26 september 2017 | in de media
Lees hier meer over Gas en Rem in de sport.
1 – Sportpsychologie
Auteur: Frank Bakker en Raôul Oudejans
De schrijvers zijn erin geslaagd wetenschappelijke theorie vanuit de sportpsychologie en bewegingswetenschappen begrijpelijk en helder op te schrijven.
Alles wat je wilt weten op het gebied van mentale begeleiding voor zowel de individuele- als de teamsporter staat erin. Je kunt per onderwerp relevante theorie en modellen opzoeken, maar het geeft ook een kijkje in hoe je dit terugziet in topsport.
Zo krijg je informatie over belangrijke mentale vaardigheden voor sporters, die gericht zijn op: motivatie, emotie- en gedachtencontrole, concentratie en aandacht, optimale spanning en visualisatie. Het boek geeft je bijvoorbeeld een verklaring hoe concentratie werkt, wat afleidingen zijn, maar ook hoe je door middel van training de concentratie van je sporters kunt vergroten.
Je krijgt handvatten voor op de sportplek. Zodat je de inhoud kunt verwerken in je eigen trainingen om de uitvoering van de sportbeweging te optimaliseren.
Waarom interessant voor coaches in de sport?
Dit boek geeft je sportpsychologische achtergrondinformatie die je kunt gebruiken, wanneer je met sporters werkt.
2 – Vechtlust. Fernando Ricksen
Auteur: Vincent de Vries
Fernando Ricksen toont zich een topsporter in zijn spierziekte ALS, waarbij hij nooit wil opgeven. Dit boek gaat vooral over zijn tijd als profvoetballer. Je leest over de ontwikkelingen die hij doormaakt tijdens zijn loopbaan bij Fortuna Sittard, AZ, Glasgow Rangers en Zenit Sint Petersburg.
Het blijft mij verbazen hoe topsport en de verleiding van drank, drugs en vrouwen soms samen kunnen gaan. Te veel geld en een structuurloze omgeving buiten de trainingen, zorgen ervoor dat voetbal hem hoogtepunten levert, maar ook bijna zijn ondergang wordt.
Ik vraag mij af hoe Ricksen hierin ondersteund had kunnen worden. Als coach kun je een sporter technische- en tactische vaardigheden aanleren, maar daar heeft die weinig aan wanneer het mentale aspect vergeten wordt. Het boek roept bij mij vragen op hoe je een voetballer met zo’n strijdlust (veel GAS, weinig REM) kunt coachen en tijdig in zijn kraag kan vatten als het nodig is. Zodat die vechtlust gebruikt wordt om de beste sporter te worden.
Waarom interessant voor coaches in de sport?
Fernando Ricksen is een bijzonder sterk mens die het randje van de topsport laat zien en je aan het denken zet.
3 – Stalen zenuwen. Hoe topsporters presteren onder druk.
Auteur: Ger Post
Onder druk gebeuren er soms bijzondere dingen. Zo lijkt turnster Sanne Wevers met haar balkoefening bij de Olympische Spelen stalen zenuwen te hebben. ‘Gewoon doen, wat je moet doen’ is heel moeilijk wanneer alle ogen op je gericht zijn en de verwachtingen hoog. De schrijver geeft je inzicht in hoe presteren onder druk werkt. Het levert je achtergrondinformatie over hoogtepunten en blunders. Het leert hoe je je als sporter kunt voorbereiden op beslissende momenten en wat je beter kunt laten.
Na het lezen van dit boek snap je waarom Feyenoord de kampioenswedstrijd verloor van Excelsior, wat de reden was van de black-out van de hockeybondscoach tijdens de Olympische Spelen en hoe Sven revanche kan nemen op zijn 10 kilometer in Pyeongchang.
Waarom interessant voor coaches in de sport?
Wanneer je aan topsport doet, weet je vooraf al dat dit je stress oplevert bij belangrijke momenten. Dan kun je daar maar beter op voorbereid zijn.
Gas en Rem in de sport - Mentaal sterk coachen
‘GAS en REM in de sport. Mentaal sterk coachen’ is geschreven voor coaches, sporters, ouders, scheidsrechters en begeleiders in de (top)sport.
Het boek gaat over de invloed van emoties (GAS) en gedachten (REM) op prestatiegedrag. Hoe haal je het beste uit jezelf? Hoe stuur je bij met jouw coachgedrag?
Lees hier meer over GAS en REM in de sport. Mentaal sterk coachen.
