1 april 2020 | sportpsychologie
Op verjaardagen wordt er altijd over jouw voetbaltalent gesproken. Jij bent die jongen of meisje die speelt bij een BVO (Betaald Voetbal Organisatie). Je vader en moeder grijnzen trots: “Van ons hoeft hij het niet hoor, hij wil het zelf zo graag.” Nu zit je thuis en maak je hun af en toe gek met jouw activiteiten:
Pas op met die bal voor de glazen tafel, ga anders maar naar het park hoor ik je moeder zeggen. Je zusje scheldt, omdat ze op het toilet zonder wc-papier zit, want jij probeert de pleerol-challenge hooghouden te verbeteren. Je school vindt dat jij je om half negen digitaal moet melden, terwijl jij denkt: ‘Ik kan toch uitslapen …’
Inkoppen: De Online Voetbal Brein Training
De situatie is een ‘drieletterwoord die met een k’ begint. Daar kunnen wij als sportpsychologen weinig aan veranderen. We kunnen je wel helpen de tijd thuis voor je sport zo zinvol en aangenaam mogelijk te maken.
Ik heb een rondje NL gemaakt van Excelsior naar ADO Den Haag, SC Heerenveen via FC Twente naar VVV Venlo. We hebben uiteindelijk met tien sportpsychologen tien mentale trainingen gemaakt die we je nu als digitale trainingsmap gratis aan willen bieden. Van jou vragen we je belevingen met ons te delen.
Je kunt iedere week een nieuw trainingsonderdeel van ‘Inkoppen’ doen. Het mooiste is als je elke dag een kwartier mentaal traint.
Waarom?
Alleen maar thuis zitten zijn sporters niet gewend. De druk in het gezin gaat omhoog, doordat iedereen de hele dag op elkaars lip zit. Dat geeft unieke mooie momenten in de dingen die je samen doet. Zo zit je ineens met z’n allen te ‘Mens erger je nieten’ en laat je samen de hond uit. Het geeft ook stress doordat er nog steeds van alles moet vanuit werk, school en sport en je elkaar ook in de weg gaat zitten.
De online training ‘Inkoppen’ is dus ook niet bedoeld als extra belasting wat er bovenop moet. Het doel is dat de spelers mentale vaardigheden leren, die hen helpen om te gaan met situaties die niet leuk zijn.
Actie
“Je bent meer dan alleen een voetballer’. Het is een zin die ik vaak uitspreek naar spelers op het veld. Als je alleen voetballer bent, wat blijft er nu dan thuis van je over? Misschien zit je te kijken op sociale media naar alle prachtige filmpjes van anderen en wat doe jij …?”
Alle voetbalclubs proberen hun spelers op hun eigen manier te activeren. Alleen voert ‘eigen verantwoording’ en ‘relatie met ouders’ nu de boventoon. Er zijn spelers die altijd zelfstandig hard werken en nu ook wel manieren vinden dat te doen. Een grotere groep moet meer achter hun gat aangezeten worden, alleen dat werkt bij mentale training eerder averechts. Pak daarom een relaxed moment wanneer je het introduceert. Laat de speler zelf een oefening uitzoeken om te starten. Hieronder lees je hoe.
Tips voor trainers
- Je kunt ‘Inkoppen’ in z’n geheel aanbieden aan de spelers, maar geef ze er deelstappen bij: Week 1 doe GAS en REM;
- Vraag hun beleving na, bijvoorbeeld ‘Wie is er een Gasser of Remmer’ / ‘Hoe is de verdeling in ons team?’ en ‘Hoe zie je dat terug op het veld?’ of ‘Heb je een doel voor deze week?’ en (aan einde van de week) hielp dat? Heb je de visualisatie-oefening gedaan? Hoe vond je dat dit ging (cijfer 0-10)?
- Accepteer dat niet iedereen flitsende filmpjes zal sturen, maar moedig ze wel aan belevingen met elkaar te delen, zodat ze elkaar stimuleren.
Tips voor de ouders
- Geef de kinderen ruimte zich te vervelen en boos te zijn of somber te voelen, wat dat is logisch gezien de situatie;
- Maak afspraken die passen bij je kind over leren, gamen, trainen;
- Benoem de vergelijking met sport. Wanneer is sport bijvoorbeeld echt niet leuk: ‘Als je uit de selectie geknikkerd wordt’, ’12-0 verliezen bij Ajax’, ‘5 min speeltijd krijgen…’ –> De sterkste sporters zetten door en steken energie in dat wat zij zelf in de hand hebben bijvoorbeeld: ‘hard werken’, ’techniek verbeteren’. Vraag je kind: ‘Wat kan jij nu doen als sterke sporter. Waar steek jij je energie in?’
De online training geeft voetballers de mogelijkheid uit te zoeken wie ze zijn en leert ze een aantal vaardigheden daar het beste uit te halen.
23 februari 2020 | sportpsychologie
Drie seizoenen terug vertrok ik van Sliedrecht naar de jeugdopleiding van SBV Excelsior om daar grensrechter te worden. Mijn eerste seizoen bij SBV Excelsior (seizoen 2017-2018) zou ik alleen bij de O14 gaan acteren als grensrechter. Maar omdat de KNVB vlak voor het begin van de competities de neutrale grensrechters bij de O17 en O19 competities weg haalde werd ik door het hoofd jeugdopleiding, Marco van Lochem gebeld of ik met O19, het team van trainer Marinus Barendregt mee wilde gaan voor hun competitie wedstrijd tegen FC Emmen. Omdat ze geen grensrechter hadden bij de O19 heb ik in mijn eerste seizoen O14 en O19 gedaan. In mijn eerste seizoen als grensrechter heb ik veel geleerd en meegemaakt.
Tweede seizoen
In mijn tweede seizoen (2018-2019) bij de jeugdopleiding van SBV Excelsior is afgesproken dat ik de combinatie O14 en O19 voort zou zetten. Als je bij een bvo O19 grensrechter bent, zit je op het hoogste niveau van Nederland, en hebben ze vertrouwen in je. In het tweede seizoen zijn we met de teams O14 & O16 op zondag gaan spelen vanwege ruimtegebrek. Zodoende kon ik op zaterdag bij de O13 en O15 vlaggen en soms ook bij de O17.
Door bij verschillende teams te vlaggen werd ik allround grensrechter van de jeugdopleiding van Excelsior. Ook de trainers hebben regelmatig overleg met elkaar bij welke wedstrijd ik moet vlaggen (volgens onze hoofdjeugdopleiding is dat een groot compliment).
Derde seizoen
In mijn derde seizoen (2019-2020) bij de jeugdopleiding van SBV Excelsior hebben we afgesproken dat ik vaste grensrechter van de O19 ben en daarnaast zelf mag invullen welke wedstrijden ik daarnaast wil vlaggen. Omdat we nog steeds met ruimtegebrek kampen zijn de teams O13, O14, O15 en O16 op zondag gaan spelen. Hierdoor kan ik als grensrechter nog steeds voor meeste teams actief zijn.
Ik heb veel te danken aan onze sportpsycholoog Danielle van der Klein die sinds seizoen 2018-2019 bij de jeugdopleiding rond loopt. Ze is voor de spelers belangrijk, maar als ik moeilijke/lastige wedstrijd heb gehad dan kan ik altijd een gesprekje met haar voeren.
Dit seizoen
Sinds dit seizoen (2019-2020) ben ik in opleiding voor teammanager. Ik loop stage bij Sliedrecht O15 en daar ondersteun ik trainers Rick Stuy van den Herik, Jean-Louis Michielse en Henk ’t Hoog bij de trainingen en op zaterdagen vlag ik bij wedstrijden. Tevens regel ik oefenwedstrijden. Zo heb ik onder anderen oefenwedstrijden geregeld tegen: Nivo Sparta O15, Willem II O15, MVV Maastricht O15, RBC O15-2, JVOZ O14, FC Den Bosch O14, SBV Excelsior O14 , Fortuna Sittard O14. Al met al leuke en leerzame ervaringen voor de spelers van Sliedrecht O15.
De Baggercup
“De Baggercup is het leukste amateurtoernooi van Nederland met een goede organisatie. Ik heb tijdens de edities van de Baggercup niet alleen voor de teams van Sliedrecht gevlagd maar ook voor buitenlandse teams o.a. Kapylan Pallo, Hei Aarhus, Rheinsud Koln.”
Met de teams van Excelsior spelen we ook toernooien maar daar hoef ik niet bij te vlaggen omdat er neutrale grensrechters zijn aangesteld . In mijn eerste seizoen werd ik gevraagd door de toernooi organisatie van een voetbal vereniging in Zoetermeer, waar we met O14 zouden deelnemen, of ik voor hun toernooi wilde vlaggen omdat ze veel afzeggingen hadden. Dit was een leuke ervaring omdat er ook buitenlandse clubs meededen.
Daarnaast heb ik met O13 het paastoernooi in Breda bij Baronie niet alleen voor Excelsior O13 gevlagd maar ook voor FC Antwerp O13. Ook op een internationaal O13 toernooi in Tiel heb ik voor OHL Leuven gevlagd daar was de organisatie erg blij mee en hebben ze mij gevraagd of ik dit jaar weer bij hun internationale toernooi wil vlaggen. Ik heb tijdens een internationaal O13 toernooi in Den Helder, waar wij met Excelsior O12 aan mee deden, Fortuna Sittard geholpen door voor hun 2 wedstrijden te vlaggen omdat hun grensrechter geblesseerd was geraakt.
Mijn tips voor grensrechters
- Doe altijd je best;
- Wees eerlijk en objectief;
- Geniet van iedere wedstrijd
16 januari 2020 | Sportouders
Wanneer je ouders bij de training van de kinderen betrekt, ontstaat er verbinding en dat geeft mooie verrassingen op het veld, de mat of de baan. Met de marathon als metafoor, wil ik je laten zien hoe we dit gaan doen.
De marathon: 42 kilometer en 195 meter
“Een fijn pleuris end”, noemen we de marathon in Rotterdam.
Een innovatieproject is net een marathon. Je weet niet wat er allemaal op je pad komt en of je de man met de hamer ontmoet. Maar met het programma Sport in Perspectief zijn we goed voorbereid, hebben we deskundige begeleiding en een boel doorzettingsvermogen.
- Start januari 2020: We gaan na, waar ouders, sporters en trainers blij van worden en wat hen stoort;
- 10 km maart 2020: Bij ‘Flatland Visual Thinking’ komen we definitief van idee naar concept: De Veldtrainingen, Online Trainers Training, Toolkit en Boek voor sportouders worden één geheel. De nulmeting wordt gedaan bij Excelsior, Intime Tennis Academy en PAC Atletiek;
- Halve marathon september 2020: Lancering Sport in Perspectief in het Excelsior Stadion;
- 22 – 38 km Oktober 2020 t/m Februari 2021: Sport in Perspectief in uitvoering bij Excelsior, Intime Tennis Academy en PAC Atletiek;
- 39 KM – Finish maart t/m juni 2021: Eindmeting en publicaties;
- Finishvak: Sport in Perspectief is klaar om verspreid te worden.
De inzet van sportouders is groot. Elke zaterdag rijden duizenden ouders op hun vrije dag, soms al om half acht, met hun kinderen naar een wedstrijd of training. Deze groep is absoluut bereid het beste te doen voor hun kinderen. Dit is de doelgroep waar wij ons op richten.
Sportplezier
Er zijn al veel zinvolle projecten van start gegaan voor sportplezier. De praktijk blijkt moeilijk in regels en adviezen te vatten. Ouders voelen zich onvoldoende aangesproken. Ze weten allang dat ze positief moeten zijn en dat schreeuwen ongewenst is.
Sportplezier komt niet alleen vanuit de ouders. Ook trainers hebben pedagogische en didactische handvatten nodig. En voor kinderen is het handig als ze leren met winst en verlies om te gaan en met de ‘oneerlijkheid’ die sport soms geeft.
Sport in Perspectief draait om de relatie tussen ouders-sporters-trainers, wat betreft: rol, verwachting, communicatie, blik/handelen en het effect dat dit heeft op hun plezierbeleving. Dat is niet nieuw.
De manier waarop we dat gaan doen wel. Het wordt verwerkt als onderdeel van het regulier trainingsprogramma en getraind en geoefend op het veld, de mat of de baan. Door activiteiten passend in de sport, wordt er veel gelachen, maar is er ook ruimte voor adviezen en vragen.
In dit filmpje wil ik je laten een voorbeeld laten zien hoe dit kan (klik aan):
De Toplopers
Dit is het team van Flow Mentale Training die het gaat doen:
De Pacers:
Dit zijn de professionals vanuit topsport, onderwijs en bedrijfsleven die gaan ons ‘hazen’ zodat we kwaliteit kunnen leveren en Sport in Perspectief halverwege 2021 verspreid kan worden richting de clubs, RTC’s, CTO’s, BVO’s, Bonden en NOC*NSF.
De Busisnessrun
Team Flow heeft al veel voorwerk verricht. Zo hebben we topsporters, talenten en hun ouders gevraagd naar ervaringen wat betreft ‘sportplezier en presteren’. Die combinatie blijkt lastig.
“Ik moest alles altijd perfect doen, daarom voelde ik altijd prestatiedruk. Die druk kwam vooral vanuit mijzelf, doordat ik vond dat ik altijd het uiterste moest leveren. Dat is een karaktereigenschap. Er waren geen gradaties in mijn denken. Het was top of flop.
– Yvonne van Gennip
“Mijn ouders moesten vooral afremmen en de druk van de ketel halen. Ik heb wel een fase gehad waarin ik mij afvraag, waarom mijn ouders mij niet wat meer hebben afgeremd in mijn perfectionisme. Het heeft mij ver gebracht, maar psychisch wel veel gekost.”
De Sportouders
Ik heb verzameld waar de sportouders zelf tegenaan lopen. Van hun twijfels, irritaties en zorgen van sportouders heb ik een muurtje gebouwd. Het had ook een muur kunnen zijn.
“Ik vind die andere tennisouders stom en daar zit ik dan de hele dag mee. De kans dat mijn kind de loterij wint, is groter dan dat hij toptennisser wordt, maar ik wil zijn droom niet verpesten.”
– tennismoeder
Doen en ervaren
Door ’te doen’ zorgen we voor verbinding. Effectief en positief met elkaar communiceren gaat makkelijker. Door zelf ’te ervaren’ leren ouders, trainers en sporters vanuit oordeel-vrij perspectief te kijken en te handelen, waardoor presteren en plezier samen gaan.
Sport in Perspectief is gestart
-
-
Er gaat veel op ons afkomen
-
-
Het wordt pittig
-
-
Maar we zijn gretig en durven groot te dromen
10 oktober 2019 | sportpsychologie
Met het winnen van de Nationale Sportinnovator Prijs voor ons project ‘Sport in Perspectief’ kunnen wij dit innovatie-idee ontwikkelen en uitvoeren bij S.B.V. Excelsior, PAC Atletiek en Intime Tennis Academy.
We gaan het testen voor verdere verspreiding bij clubs, bvo’s en talentencentra.
Uit het juryrapport
De jury heeft de relevantie van uw subsidieaanvraag voor het programma en de subsidieoproep beoordeeld.
Het topteam sport heeft dit oordeel overgenomen. Het eindoordeel over de relevantie van uw subsidieaanvraag luidt: zeer relevant. De jury heeft een eindoordeel over de kwaliteit van uw subsidieaanvraag gegeven. Het eindoordeel over de kwaliteit van uw subsidieaanvraag luidt: goed.
Sport ‘in perspectief’ zien
“Ouders moeten leren sportprestaties in perspectief te zien. Winnen of verliezen is bij jonge sporters echt onbelangrijk. Het gaat om ontwikkelen, stapjes zetten en leren.”
– judoka Mark Huizinga.
“Deze leerlijn gaat niet in een rechte lijn, steeds leer je wat anders en word je sterker. Je kunt dit niet afmeten aan medaille,” aldus judoka Mark Huizinga.
In de praktijk blijkt het moeilijk om ‘sport in perspectief’ te blijven zien.
Resultaat domineert
Sport draait om resultaat en levert status op. Er wordt gemeten wie de snelste is, de uitvoering het beste laat zien of het meeste scoort.
Heb je een hoger prestatieniveau, kom je op het podium, krijg je een glimmende beker of medaille en wordt er hard voor je geklapt.
Bij mindere resultaten krijg je een vaantje of helemaal niets.
Er wordt op dit moment stevig gediscussieerd over selectiesystemen, want selecteren op jonge leeftijd kan extra druk veroorzaken.
“Ik ben van mening, dat het belangrijker is de kinderen en hun omgeving te leren omgaan met winst en verlies”
– Daniëlle
Andere obstakels:
Maar er zijn nog meer hindernissen. Ik noem enkele:
Gebrek aan budget: Elke club heeft zijn eigen beleid en nauwelijks budget een passende oplossing te bieden.
Verwachtingen en gedrag sportouders: Relativeren op basis van de (neutrale) wedstrijdsituatie vinden ouders moeilijk. Veel van de problemen bij ouders ontstaan wanneer zij van een oefensituatie (wat wedstrijden bij jonge kinderen nog zijn), een professionele prestatie maken.
Dit gebrek aan kennis en inzicht kan zorgen voor frustratie over beslissingen van een coach of scheidsrechter.
“Sommige ouders gaan een hele discussie aan over een centimetertje meer of minder bij verspringen.”
– atletiekmoeder die vrijwillig jureert
Emoties lopen hoog op: Een belangrijk kenmerk van sporters van de doelgroep 9-12 jaar is prestatiegerichtheid. De emoties die dit oproept bij de kinderen heeft zijn weerslag op de gedachten, gevoelens en het gedrag van de ouders.
Wat doe bijvoorbeeld je als je kind met haar racket gaat gooien of zichzelf uitscheldt op de tennisbaan?
Wanneer mijn zoon voor de zoveelste keer uit z’n pan gaat tijdens een potje tafeltennis, vraagt ons buurmeisje:
‘Wat vind je belangrijker, gezellig spelen of ongezellig winnen?’
Mijn zoon van tien jaar: ‘Ongezellig winnen natuurlijk.’
Het zegt veel over hoe sportende kinderen denken.
Dit is de kern van Sport in Perspectief:
Gedragsverandering gaat pas plaatsvinden wanneer ouders, kinderen en de trainers zich aangesproken voelen en echt de noodzaak zien zelf te veranderen.
Sportouder adviezen werken onvoldoende in de praktijk
Ouders kennen de tips echt wel zoals: Plezier gaat voor presteren, Geen coaching, Moedig alle kinderen aan, Geef zelf het goede voorbeeld.
De ‘praktijk’ blijkt moeilijker in regels te vatten.
(Onbewuste) druk
Ouders leggen (onbewuste) druk door hun aanwezigheid en/of kleine opmerkingen.
Een jonge voetballer zegt: Mijn vader legt enorme druk op mij.
Ik vraag: Wat doet hij dan?
Mijn vader zegt altijd ‘Doe je best’ en als hij dat zegt dan weet ik dat ik het goed moet doen.
Rolverwarring
Het geeft rolverwarring wanneer alleen een ouder mee gaat naar de wedstrijd en geen trainer. Een tennisvader vraagt mij: Wat mag ik dan wel zeggen?
Jonge trainers
De leeftijdsgroep 9-12 jaar heeft vaak jonge trainers. Dit kan de balans verstoren.
Atletiekvader:
Ik heb met mijn zoon de zevenpas geoefend voor balwerpen.
Zijn trainster wil dat niet.
Wat weet zo’n meisje van zestien daar nu van? Ze is nog zo jong, wat weet zij van al die onderdelen?
Naleven van de regels is lastig
Kinderen van deze leeftijd hebben moeite met naleven van de ‘regels’. In plaats daarvan kijken ze dan voortdurend naar de kant, of laten ze verstoord (prestatie)gedrag zien door materiaal te gooien, te schelden of geen initiatief te nemen.
“Voor de wedstrijd adviseer ik mijn zoon rustig te blijven en te doen wat de trainer heeft gezegd. Hij weet ook als ik wegloop, dat het niet is omdat ik boos ben, al ben ik dat soms wel.”
– tennismoeder
Alle ouders willen het beste voor hun eigen kind
Een voorbeeld uit eigen koker: Mijn dochter zat steeds de helft van de wedstrijd aan de kant met korfbal, wat ze onprettig vond. Een aantal teamgenoten speelden altijd de hele wedstrijd.
Dan hadden we net zo goed naar de camping kunnen gaan was mijn gedachte. Het is de D1, denkt de trainer dat hij in de Champions League finale staat of zo …? was mijn ongenuanceerde commentaar.
“De druk kwam vooral bij mijzelf vandaan, omdat ik van mijzelf zoveel moest. Dat is een karaktereigenschap. Elke training was voor mij ook een wedstrijd, want het moest perfect.”
– Yvonne van Gennip (topschaatser)
Samen op het veld, de baan of de mat
‘Sport in Perspectief’ is een pedagogische methodiek die zorgt voor blijvende gedragsverandering, doordat ouders, sporter en de coach op het veld, de mat of de baan getraind worden tijdens de ‘normale’ fysieke training.
Ouders, sporters en de trainer krijgen de kans zich uit te spreken en worden gelijkwaardige partners.
Kijk en handel in perspectief
De ouders krijgen ‘kijk-in-perspectief of doe-in-perspectief opdrachten’.
Bij een kijk-opdracht observeren de ouders de spelsituatie vanuit ‘inzet en spelbeleving’ en dat doen ze vlak in de buurt van hun kinderen.
Bij een doe-opdracht komen ze in actie. Zo moeten ze bijvoorbeeld hun kinderen afleiden. Daarbij zal veel gelachen worden, maar het is ook confronterend. Het effect van aanwezigheid van ouders wordt zichtbaar.
De jonge sporters ontdekken hoe vaak ze naar hun ouders aan de kant kijken en mogen aangeven wat helpt en stoort. De coach en de ouders kunnen vragen stellen en elkaar advies geven. Samen maken ze afspraken.
Klaar voor de start
Er staat een ambitieus en professioneel team klaar Sport in Perspectief te ontwikkelen (januari t/m augustus 2020) en uit te voeren (september 2020 t/m juni 2021).
We gaan dit doen bij SBV Excelsior, PAC Atletiek en Intime Tennis Academy. Er worden mentale trainingen gegeven.
Er komt een online-trainingsprogramma met daarin didactische- en pedagogische vaardigheden voor de coach. Een toolkit voor de sportouders met digitale kaarten waarbij het leerdoel visueel wordt samengevat.
En er komt een boek waarmee ouders leren oordeelvrij te ‘kijken’, ‘luisteren’, ‘vragen’ en ‘handelen’. Met daarin een eerlijk verslag van topsporters, talenten, ouders en coaches.
Dit vernieuwde perspectief zorgt dat de focus meer op ontwikkelen en leren ligt, in plaats van resultaat.
‘Sport in Perspectief’ draagt bij aan een veilig sportklimaat op de club, waarbij presteren en plezier samen gaan.
“Mijn grootste tip aan sportouders is ‘Blijf in de buurt’. De meeste ouders hebben geen idee. Zij gaan ervan uit dat de trainer het weet. Zorg dat je als ouder genoeg op de hoogte bent en vragen kunt stellen.”
– Marjan Olyslager (atletiek)
En: “Zorg dat er ruimte is voor jou en maak dat driehoekje: ouders – sporter – trainer.”
Dankwoord
Tot slot dank ik graag de volgende mensen voor hun trouw en steun:
- Ferry de Haan en Marco van Lochem (S.B.V. Excelsior),
- Martijn Belgraver en Madeleine MacDonald (Intime Tennis Academy) ,
- Martin Blok en Paula Siersma (PAC Atletiek),
- Jan Tromp (Rotterdam Topsport),
- Angela Verkerk (Dordrecht Topsport),
- Marita Verkaik (Rotterdam Sportsupport),
- Brian Godor (Erasmus Universiteit ‘Pedagogische Wetenschappen’),
- Marcel van der Kuil (BBO),
- Bram Bakker (Uitgeverij Lucht),
- Yara Rietdijk (Flatland Visual Thinking),
- Hans van Nieuwpoort (VerdwaalNiet),
- Eveline Folkerts (gz- en sportpsycholoog),
- Hendrik Jan Hoogendoorn (Boer Hendrik),
- Egbert van den Bergh,
- Ewout van Kooten (Van Kooten administratie) en
- het Team van Flow Mentale Training: Lianne den Haan, Hillie Heinsbroek, Robert van Winden (Stichting WIN-WIN en Netwerk Ouders van Sporttalenten), Danny Otto en Tatyana Izelaar.
En mijn gezin: Michel, Juliëtte en Veron!
20 september 2019 | sportpsychologie
Plezier versus presteren
Het geeft plezier te voetballen bij de jeugd van Excelsior. Dat is wat ik waarneem, wanneer ik aanwezig ben bij training en wedstrijden. De trainers zijn nauw betrokken bij de teams. Er is bereidheid te kijken naar de behoeftes van individuele spelers, wat helpt voor een positieve spelbeleving en het verbeteren van prestaties op teamniveau. Er wordt gelachen en hard gewerkt.
Bij mentale training wordt plezier gemaakt door spelelementen in de training te verwerken. De spelers oefenen hun mentale vaardigheden door te doen. Zodra er een ‘winstelement’ in komt, dan gaat de gedrevenheid omhoog.
In onderstaand filmpje zie je <15 afgelopen seizoen. Zij moesten kwartetten. Door te scoren konden zij materialen verzamelen. Met ‘vier compleet’ had je gewonnen. We hadden team Ramadan. Zij hadden niet gegeten, maar waren door hun doelgerichtheid en duidelijk afspraken zeer sterk.
Er was een team dat alleen maar bezig was de prestatie van de ander te verstoren. Hun eigen prestatie ging hierdoor ook naar beneden.
Het team dat bezig was met zijn taak vanuit een korte teamafspraak ‘hier gaan we voor’ presteerde het beste.
“Sportplezier is ook houden van het competitie-element.”
Onzekerheid
Voetbal is mooi en spannend, omdat je kunt winnen en verliezen. Daarmee kunnen dealen, hoort ook bij ‘sportplezier’. Bij een BVO komt er een individuele strijd bij:‘Ik wil mijn plek in het team behouden’. Ieder seizoen vallen er een aantal spelers af en komen er een paar nieuwe spelers bij. De spelers en hun ouders beseffen dat heel goed.
Wanneer je iets heel graag wilt, ben je kwetsbaarder. Je wilt niet dat het mis gaat. Dit zorgt dat je harder je best gaat doen, wat het helpt je prestaties te verbeteren. Het kan ook zorgen voor twijfel, waarbij je je zorgen maakt.
- Angst te falen: ‘Straks gaat het mis’;
- Onzekerheid: ‘Ben ik wel goed genoeg?’ ‘Is de ander beter?’;
- Perfectionisme: “Ik mag geen fouten maken’. ‘Het is nooit goed genoeg’.
In prestatiegedrag zie je aarzeling van spelers terug bij: De duels (balverlies), verkeerde keuzes (positie en plaatsing bal) en tempo (vertraagd of chaos). De spelers merken dat hun spelniveau naar beneden gaat, wat voor extra vertwijfeling zorgt. Vaak krijgen ze dan commentaar van de trainer, andere spelers of ouders. Goed bedoeld advies (zeker wanneer de hele groep erbij is) kan hard binnenkomen, als bevestiging: ‘Zie je wel, ze vinden mij niet goed genoeg’. Sommige spelers gaan dan naar anderen wijzen, maar ‘hij deed……’ Hierdoor halen ze de lading van zichzelf af.
Houden van strijd
Het mooiste is, wanneer je spelers leert te gaan houden van de strijd en wennen aan het ongemakkelijke gevoel dat dit soms geeft. Zodat je spelers weten dat spanning erbij hoort. Dat de teleurstelling kan komen, dat je buiten het team valt, maar dat je evenveel waard bent.
Benoem datgene waar zij zelf invloed op hebben: inzet, elkaar positief coachen, kijken wie vrijstaat. Vraag na afloop of het gelukt is: hard te werken, te coachen en juiste keuzes te maken.
Spelers die een beetje onzeker zijn verbloemen dit soms door nonchalant of juist stoer gedrag. Wanneer je deze spelers in de groep aanspreekt op fouten is dat voor hen extra ongemakkelijk. Daar kun je rekening mee houden. Wanneer je deze spelers 1 op 1 aanspreekt is dat voor hen prettiger. Vraag ook eens hoe ze zich erbij voelen.
Mijn ervaring is, dat spelers daar eerlijk over zijn, wanneer ze veiligheid voelen. Veiligheid bied je door vertrouwelijk met informatie om te gaan. Benoem dat ‘onzekerheid’ en ‘het perfect willen doen’ juist zinvolle eigenschappen zijn, die je helpen de details van je spel te verbeteren. Je wilt het gewoon heel graag goed doen. Wanneer je die gedrevenheid zinvol inzet kan dat juist iets extra’s geven.
Leer je spelers dat het heel nuttig is fouten te maken. Het brengt je een stap verder naar verbetering.
- Zenuwen: ‘Mooi mijn lichaam is zich gereed aan het maken strijd te gaan leveren’;
- Onzekere gedachten: Zie het als een soort spam in je hoofd, waarbij je zelf kiest of je het bericht opent of niet. Wanneer de gedachte komt: ‘Ben ik wel goed genoeg’ hoef je verder niets met deze informatie te doen;
- Gedachten kunnen ze sturen doordat je ze drie belangrijke richtpunten meegeeft voor de wedstrijd:
Ik ga…..
- Perfectionisme: Zeg tegen jezelf: “STOP”, wanneer je merkt dat je jezelf zit af te zeiken. Wanneer je jouw kritische slimme blik handig inzet, weet je meer dan je tegenstander.
“Winnen helpt je team plezier te geven. Het is de kunst je team plezier te laten houden, wanneer het even minder gaat.”
Toen ik op mijn fietsje terug huis wilde gaan, kwam ik om de hoek van het stadion tussen knokkende supporters. Ze schreeuwden, gooiden met dingen, één liep met een ijzer staaf rond te zwaaien….de politie hakte er met hun knuppels vol op los. Jammer zo’n einde van een plezierige avond.
Lees ook:
Zo leer je talentvolle voetballers onder druk presteren op het veld
Scherp tot het laatste fluitsignaal. Voetballers train je concentratie.
